روش مباحثه ی قرآن

مباحثه:

شخصی که قرآن را حفظ می‌کند گاهی برخی از کلمات را اشتباه تلفظ می‌کند یا در طول زمان بعضی از اشتباهات اعرابی یا لفظی در میان محفوظاتش راه می‌یابند که برای پی بردن به ین اشکالات حتما باید هرچند وقت، محفوظات خود را نزد شخصی ارائه کند مثلا اگر شخصی حافظ پنج جزء قرآن کریم است هر روز نیم جزء برای کسی قرائت کند و آن شخص اشتباهات او را بگیرد. بهترین روش برای این موضوع این است که دو نفر به طور همزمان مشغول حفظ شوند تا بتوانند به طور همزمان به حفظ صحیح قرآن بپردازند.
حافظ قرآن کریم مایل است که بر محفوظاتش افزوده شود و کمتر به دوره اهمیت می‌دهد بنابراین وقتی مقدار محفوظاتش زیاد شد هر روز حوصله ندارد که آن را دوره کند و اگر خود را مجبور به این عمل نکند با گذشت زمان کیفیت محفوظاتش نازل می‌شود و احتمال دلسرد شدن او زیاد است ولی اگر برنامه مرور آیات را در برنامه حفظ خود بگنجاند نه تنها خسته نمی‌شود بلکه برای بهتر شدن و پیش افتادان از مباحث خود، بیشتر تلاش خواهد کرد و کیفیت محفوظاتش را ارتقا خواهد داد و در همین حالت آن را نگه‌ می‌دارد.
همچنین افرادی که مشغول حفظ قرآن کریم هستند هر روز باید مقدار مشخصی را حفظ کنند و هرگز نباید این روش را ترک کنند متاسفانه افرادی که به تنهایی به حفظ قرآن مبادرت می‌کنند مدام امروز و فردا می‌کنند و حفظ کردنشان و ادامه آن با تعویق صورت می‌گیرد و همین موضوع موجب دلسردی آن‌ها از این برنامه‌ معنوی می‌شود ولی افرادی که مباحثه می‌کنند (دو یا سه نفر با هم به حفظ قرآن می‌پردازند.) هر روز به یکدیگر قول حفظ صفحات بیشتر قرآن کریم را می‌دهند و هر کدام از این افراد در شیوه مباحثه نسبت به عملکرد خود متعهد و پایبند می‌شود تا در قبال عملکرد خود شرمنده و خجلت‌زده نشود بنابراین هیچ‌گاه برنامه حفظ به تعطیل یا به تعویق نمی‌‌‌افتد چراکه یادگیری شکل دوستانه به خود گرفته و حفاظ در این امر اصلا احساس خستگی نخواهند کرد.
از روش‌های مباحثه می‌توان به مباحثه دو نفر تا سه نفر با یکدیگر اشاره کرد (تعداد بیشتر از سه نفر دیگر مباحثه نیست بلکه جلسه است) این دو نفر باید هفته‌ای دو بار به طور منظم برنامه بحث داشته باشند البته این به میزان محفوظاتشان بر می‌گردد و اگر مقدار محفوظات زیاد باشد این برنامه به جای هفته‌ای دو بار، تمام هفته باید اجرا شود.
شیوه مباحثه این گونه است که یکی از افراد یک صفحه یا یک ورق یا بیشتر را تلاوت می‌کند و همراه دیگر باید در نحوه حفظ وی با استفاده از قرآن یا به طور حفظ، خوب دقت کند و اشتباهات فرد تلاوت‌کننده را رفع کند و نفر بعدی نیز به همین ترتیب با کمک همراه خود به حفظ آیات قرآن کریم بپردازد؛ این عمل باید به طور منظم تکرار شود تا نیم جزء تمام شود، سپس صفحات حفظ شده دوباره خوانی شده و حافظان محفوظات خود را به یکدیگر تحویل دهند و بعد از آن مقداری را که حفظ کرده‌اند از یکدیگر بپرسند.
هنگام مباحثه اگر اشتباهات کم بود در قرآن علامت‌زده شود تا دوباره مرتکب آن اشتباه نشده و اگر مقدار مطالب برای دوره کردن زیاد بود مرحله دوم انجام نمی‌شود و برای پیشرفت بهتر می‌توان به مسابقه پرداخت تا مشخص شود که چه کسی غلط کمتری دارد.
از دیگر روش‌های مباحثه این است که هرکس یک صفحه از قرآن کریم را مطالعه کرده ولی اگر غلط داشت از همان نقطه که همراهش مرتکب خطا شده شروع به تلاوت کند و یک صفحه را بخواند و اگر قبل از اتمام یک صفحه وی غلط داشت هم‌بحث می‌تواند بقیه صفحه را تلاوت کند و این عمل ادامه پیدا کرده تا این که مقدار مورد نظر برای بحث تمام شود این گونه مباحثه سبب می‌شود که هرکس سعی کند در طول مباحثه غلط نداشته باشد و بسیار خوب مرور کند.
از جمله نکات بحث می‌توان به اینکه در روش مباحثه باید نظم کاملا حکم‌فرما باشد یعنی ساعت مشخص، مقدار مشخص و غیره تعیین شود اشاره کرد، البته قبل از مباحثه حتما باید مقدار مطالب برای حفظ مشخص شده را آماده کرد تا بحث مفید واقع شود، بهتر است حفظ قرآن در یک ساعت مشخص مثلا صبح یا همیشه بعد از نماز مغرب و عشاء یا در یک وقت مشخص صورت گیرد تا فراگیران سریع‌تر موفق به حفظ شوند چراکه اگر در یک ساعت به خصوص حفظ صورت گیرد حافظه همیشه در آن ساعت فعال است بنابراین ساعت مباحثه را نباید در ساعت حفظ قرار داد و بهتر است زمان و ساعت دیگری را برای این مطلب در نظر گرفت.
از دیگر نکات مباحثه را می‌توان مکان دانست که مباحثه اگر در مکان‌های خلوت‌تر، ساکت‌تر و مقدس‌تر صورت گیرد، بهتر است البته اگر مکان‌های مخصوصی نظیر حرم مطهر ائمه معصومین(ع) که مکان‌های شلوغی است در نظر گرفته شود شایسته‌تر است. در انتخاب «مباحث» نیز دقت شود یعنی بهتر است فرد زرنگی برای این امر در نظر گرفته شود و اگر در دسترس نبود مباحث متوسط و حتی ضعیف را به همراهی بگیرد چراکه مباحثه نباید ترک شود.
بهره‌گیری از استاد جهت بهر‌ه‌مند شدن از رهنمودهای ایشان و کنترل کیفیت و کمیت حفظ فراگیر توسط استاد و حضور فعال حفاظ در مسابقات قرآنی جهت ارتقاء کیفیت و شرکت در محافل قرآنی موجب تقویت حفظ فراگیران خواهد ‌شد بنابراین بهتر است که فراگیران حتما حضوری چشمگیر در محافل قرآنی داشته باشند همچنین حفاظ توانمند در ارائه محفوظات خود بهتر است به صورت هفتگی یک یا دو کلاس آموزش حفظ دایر کنند چراکه زکات علم نشر آن است تا خداوند توفیق حفظ بهتر را به این حفاظ عنایت کند.
افرادی که علاقه‌مند به حفظ کل قرآن کریم هستند باید یک هم مباحث خوب یافته و اگر این امر محقق نشد بهتر است از خویشاوندان، نوار و علامت‌گذاری اشتباهات استفاده کنند تا بتوانند با توجه و عنایت خداوند متعال به حفظ قرآن کریم بپردازند.